عوامل موثر بر زمان شروع بلوغ

صفات ثانويه جنسي كدامند ؟

هر نوزاد دختري با صفات اوليه جنسي كه شامل رحم (زهدان يا بچه دان)، دو عدد لوله رحمي، دو عدد تخمدان، واژن و دستگاه تناسلي خارجي است، متولد مي‌شود. چنانكه قبلا اشاره شد، رشد صفات ثانويه جنسي بستگي به شروع و فعاليت محور هيپوتالاموس، هيپوفيز، تخمدان دارد.

علايم بلوغ جسماني دختران

·         رشد پستان ها

·         پيدايش مو هاي تناسلي و زير بغل

·         تبديل شكل كودكي بدن به بزرگسالي

·         تبديل صداي كودكانه به زنانه

·         تغييرات و تحولات اسكلتي

·         رشد و تحول در غدد عرق و چربي

·         رشد و جهش سريع در قد و وزن

·         تغيير پراكندگي چربي در بدن

·         جوش جواني

·         تمايل به جنس مخالف

·         قاعدگي (منارك)

معمولا اين علايم با همديگر ادامه مي‌يابند، تفاوت هاي فردي بايد مدّ نظر باشد. معمولا قاعدگي آخرين علامت است. جهش قد و افزايش سريع در قد، باعث افزايش 25 سانتي متر به قد دختر نوجوان مي‌شود. اين افزايش تا زمان قاعدگي، سريع است ولي وقتي اپي فيز استخوان هاي دراز در اثر هورمون هاي جنسي و مخصوصا استروژن بسته شد، بعد از آن سرعت افزايش قد خيلي كند و تدريجي مي‌شود. دختران تا 25 سالگي نيز اضافه قد و رشد جثه پيدا مي‌كنند، اين امر در مورد رشد و تكامل لگن كه بعد ها نقش مهمي در امر زايمان ايفاء خواهد كرد.

قاعدگي معمولا آخرين علامت بلوغ در دختران است. منارك (سن اولين قاعدگي) در دختران ايراني بطور متوسط در 13 سالگي مي‌باشد و داشتن آگاهي هاي لازم در زمان مناسب، فرايند بلوغ را در فرد راحت تر، دلپذيرتر و سالم‌تر مي‌سازد.

زمان دادن اطلاعات به دختران نوجوان

بديهي است كه اطلاعات بايد در زمان مناسب و متناسب با نياز و هماهنگ با فرهنگ هر جامعه اي باشد. پديده بلوغ بايد مورد توجه والدين و اوليا و مربيان باشد. به نظر مي‌رسد، بهترين زمان براي دادن اطلاعات در مورد هر تحولي زماني نه چندان نزديك و نه چندان دور از آن رخداد  باشد، در مورد قاعدگي بهترين وقت، زمان جهش قد در دختران مي‌باشد كه به فاصله چند ماه پديده قاعدگي اتفاق خواهد افتاد.

مجموعه اطلاعاتي كه در باره جنسيت و بلوغ براي دختران پيش مي‌آيد را الفباي زنانگي مي‌ناميم. تجارب نشان مي‌دهند كه ندانستن اين الفبا، سلامت جسمي، جنسي، رواني و اجتماعي فرد را دچار مخاطره مي‌سازد. اين الفبا شامل، شرايط و وضعيت بلوغ و قاعدگي طبيعي و غيرطبيعي، رفتار هاي زندگي سالم از جمله تغذيه، ورزش، استراحت، استفاده از آفتاب، مراجعه به افراد ذيصلاح براي كسب اطلاعات و كاهش اضطراب و احيانا تشخيص و درمان مسايل فرد و . . . مي‌باشد.

لزوم مراجعه به پزشك

· اگر قاعدگي تا سن 16 شروع نشده باشد.

·         چنانچه صفات ثانويه جنسي مثل جوانه زدن پستان، رويش مو هاي زهار تا سن 14 سالگي شروع نشده باشد

·         چنانچه سه سال بعد از جوانه زدن پستان قاعدگي اتفاق نيفتد

·         اگر 5 سال از شروع اولين علامت بلوغ بگذرد ولي هنوز قاعدگي اتفاق نيفتد

·         اگر بين قد و وزن با سن همزمان، اختلاف زيادي وجود داشته باشد

·         اگر بعد از برقراري قاعدگي هاي منظم بطور ناگهاني رويش مو هاي زبر در ناحيه صورت، زير چانه يا ساير قسمت هاي بدن پيش آيـد، مخصوصا اگر اين علامت با نامنظم شدن قاعدگي و چاقي همراه شود

·         اضطراب و سوالات نوجوان و يا والدين.